Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
İSİM TAMLAMALARI
Bir ismin anlamca daha iyi belirtilebilmesi için, başka bir isimden yardım alarak birlikte kullanılmasına isim tamlaması denir.
İsim tamlamalarında birnci isim tamlayan ( belirten ), ikinci isim ise tamlanan ( belirtilen ) adını alır.
ÖRNEK:
Çocuğun bisikleti
Tamlayan Tamlanan
Çocuk maması
Tamlayan Tamlanan
Tahta oyuncak
Tamlayan Tamlanan
Dört çeşit isim tamlaması vardır.
1. Belirtili isim tamlaması:
Belirtili isim tamlamalrında birinci isim, ikinci ismin ( varlığın adı ) kime, neye ait olduğunu olduğunu gösterir.
Tamlayan isim : " -in, -ın, -ün, -un " eklerinden birini alır.
Tamlanan isim : " -i, -ı, -ü, -u " eklerinden birini alır.
ÖRNEK ( 1 ): Okulun bahçesi »»»»» bahçenin, okula ait olduğunu belirtir.
-un »»»»» tamlayan eki
-i »»»»» tamlanan eki
-s »»»»» kaynaştırma harfi
ÖRNEK ( 2 ): Çantanın zipi »»»»» zipin, çantaya ait olduğunu gösterir.
-ın »»»»» tamlayan eki
-i »»»»» tamlanan eki
-n »»»»» kaynaştırma harfi
ÖRNEK ( 3 ): Odanın kapısı »»»»» kapının, odaya ait olduğunu gösterir.
-ın »»»»» tamlayan eki
-ı »»»»» tamlanan eki
-n, -s »»»»» kaynaştırma harfi
ÖRNEK ( 4 ): Kitabın kapağı »»»»» kapağın, kitaba ait olduğunu belirtir.
-ın »»»»» tamlayan eki
-ı »»»»» tamlanan eki
b »»»»» yumuşamıtır
ğ »»»»» yumuşamıştır
***ÖRNEK ( 5 ): Suyun sesi »»»»» sesin, suya ait olduğunu gösterir
-un »»»»» tamlayan eki
-i »»»»» tamlanan eki
-y »»»»» kaynaştırma harfi
***ÖRNEK ( 6 ): Üzümün suyu »»»»» suyun, üzüme ait olduğunu gösterir
-ün »»»»» tamlayan eki
-u »»»»» tamlanan eki
-y »»»»» kaynaştırma harfi
***NOT: Belirtili sim tamlamalarında:
a) birinci isim her zaman " -in, -ın, -ün, -un " eklerinden birini alır.
b) ikinci isim her zaman "-i, -ı, -ü, -u " eklerinden birini alır.
c) sesli ile biten birinci isim her zaman " n " kaynaştırma harfini alır.
d) sesli ile biten ikinci isim her zaman " s " kaynaştırma harfini alır.
Bu kurala uymayan tek sözcük " su " dur. " su " sözcüğü tamlayan veya tamlanan durumlarında her zaman " y " kaynaştırma harfini alır.
2. Belirtisiz isim tamlaması:
Belirtisiz isim tamlamalarında yalnızca ikinci isim ( tamlanan ) isim " -i, -ı, -ü, -u " eklerinden birini alır.
Tamlanan isim sesli harf ile bitiyorsa " s " kaynaştırma harfini alır.
ÖRNEK ( 1 ): Kış mevsimi
-i »»»»» tamlanan eki
ÖRNEK ( 2 ): Yaz okulu
-u »»»»» tamlanan eki
ÖRNEK ( 3 ): Yolcu gemisi
-i »»»»» tamlanan eki
s »»»»» kaynaştırma harfi
ÖRNEK ( 4 ) : Portokal ağacı
-ı »»»»» tamlanan eki
c »»»»» yumuşamıştır
3. Takısız isim tamlaması:
Bu tür tamlamalarda her iki isim de ek almaz.
Tamlayan isim, tamlanan varlığın neden ( ham maddesini ) yapıldığını gösterir.
ÖRNEK: Plastik sandalye, ipek mendil, tahta masa, demir kapı, aleminyum pencere, toprak testi...
4. Zincirleme isim tamlaması:
İkiden fazla ismin birbirinin anlamını tamamlaması ile oluşan isim tamlamalarına denir.
ÖRNEK: Elma ağacının yaprağı, çelik tencerenin kapağı, derginin kapağının resimleri, dağ köyünün havası, İngiliz elçiliğinin kapısı, Ortaköy muhtarının evi, yolcu gemisinin güvertesi, pirinç pilavının tuzu...
İSİM TAMLAMALARININ ÖZELLİKLERİ
1 . İsim tamlamaları çoğul olabilirler:
ÖRNEK:
Portokal bahçeleri, öğretmenler toplantısı, çocukların defterleri, evlerin kapılarının zilleri...
2 . İsim tamlamaları, ismin hal eklerini alabilirler:
ÖRNEK:
Portokal bahçeleri
Portokal bahçelerini
Portokal bahçelerine
Portokal bahçelerinde
Portokal bahçelerinden
3 . İsim tamlamalarında özel isimler, birden fazla isimden oluşuyorsa:
tek bir isim sayılırlar.
ÖRNEK( 1 ):
Bedrettin Demirel Caddesi »»»»» Belirtisiz isim tamlaması
Bedrettin Demirel »»»»» Tamlayan
Caddesi »»»»» Tamlanan
Tarih: 2016-03-02 01:57:18 Kategori: Sözlük
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
İsim Tamlaması Örnekleri Nedir
Bir ismin anlamca daha iyi belirtilebilmesi için, başka bir isimden yardım alarak birlikte kullanılmasına isim tamlaması denir.
İsim tamlamalarında birnci isim tamlayan ( belirten ), ikinci isim ise tamlanan ( belirtilen ) adını alır.
ÖRNEK:
Çocuğun bisikleti
Tamlayan Tamlanan
Çocuk maması
Tamlayan Tamlanan
Tahta oyuncak
Tamlayan Tamlanan
Dört çeşit isim tamlaması vardır.
1. Belirtili isim tamlaması:
Belirtili isim tamlamalrında birinci isim, ikinci ismin ( varlığın adı ) kime, neye ait olduğunu olduğunu gösterir.
Tamlayan isim : " -in, -ın, -ün, -un " eklerinden birini alır.
Tamlanan isim : " -i, -ı, -ü, -u " eklerinden birini alır.
ÖRNEK ( 1 ): Okulun bahçesi »»»»» bahçenin, okula ait olduğunu belirtir.
-un »»»»» tamlayan eki
-i »»»»» tamlanan eki
-s »»»»» kaynaştırma harfi
ÖRNEK ( 2 ): Çantanın zipi »»»»» zipin, çantaya ait olduğunu gösterir.
-ın »»»»» tamlayan eki
-i »»»»» tamlanan eki
-n »»»»» kaynaştırma harfi
ÖRNEK ( 3 ): Odanın kapısı »»»»» kapının, odaya ait olduğunu gösterir.
-ın »»»»» tamlayan eki
-ı »»»»» tamlanan eki
-n, -s »»»»» kaynaştırma harfi
ÖRNEK ( 4 ): Kitabın kapağı »»»»» kapağın, kitaba ait olduğunu belirtir.
-ın »»»»» tamlayan eki
-ı »»»»» tamlanan eki
b »»»»» yumuşamıtır
ğ »»»»» yumuşamıştır
***ÖRNEK ( 5 ): Suyun sesi »»»»» sesin, suya ait olduğunu gösterir
-un »»»»» tamlayan eki
-i »»»»» tamlanan eki
-y »»»»» kaynaştırma harfi
***ÖRNEK ( 6 ): Üzümün suyu »»»»» suyun, üzüme ait olduğunu gösterir
-ün »»»»» tamlayan eki
-u »»»»» tamlanan eki
-y »»»»» kaynaştırma harfi
***NOT: Belirtili sim tamlamalarında:
a) birinci isim her zaman " -in, -ın, -ün, -un " eklerinden birini alır.
b) ikinci isim her zaman "-i, -ı, -ü, -u " eklerinden birini alır.
c) sesli ile biten birinci isim her zaman " n " kaynaştırma harfini alır.
d) sesli ile biten ikinci isim her zaman " s " kaynaştırma harfini alır.
Bu kurala uymayan tek sözcük " su " dur. " su " sözcüğü tamlayan veya tamlanan durumlarında her zaman " y " kaynaştırma harfini alır.
2. Belirtisiz isim tamlaması:
Belirtisiz isim tamlamalarında yalnızca ikinci isim ( tamlanan ) isim " -i, -ı, -ü, -u " eklerinden birini alır.
Tamlanan isim sesli harf ile bitiyorsa " s " kaynaştırma harfini alır.
ÖRNEK ( 1 ): Kış mevsimi
-i »»»»» tamlanan eki
ÖRNEK ( 2 ): Yaz okulu
-u »»»»» tamlanan eki
ÖRNEK ( 3 ): Yolcu gemisi
-i »»»»» tamlanan eki
s »»»»» kaynaştırma harfi
ÖRNEK ( 4 ) : Portokal ağacı
-ı »»»»» tamlanan eki
c »»»»» yumuşamıştır
3. Takısız isim tamlaması:
Bu tür tamlamalarda her iki isim de ek almaz.
Tamlayan isim, tamlanan varlığın neden ( ham maddesini ) yapıldığını gösterir.
ÖRNEK: Plastik sandalye, ipek mendil, tahta masa, demir kapı, aleminyum pencere, toprak testi...
4. Zincirleme isim tamlaması:
İkiden fazla ismin birbirinin anlamını tamamlaması ile oluşan isim tamlamalarına denir.
ÖRNEK: Elma ağacının yaprağı, çelik tencerenin kapağı, derginin kapağının resimleri, dağ köyünün havası, İngiliz elçiliğinin kapısı, Ortaköy muhtarının evi, yolcu gemisinin güvertesi, pirinç pilavının tuzu...
İSİM TAMLAMALARININ ÖZELLİKLERİ
1 . İsim tamlamaları çoğul olabilirler:
ÖRNEK:
Portokal bahçeleri, öğretmenler toplantısı, çocukların defterleri, evlerin kapılarının zilleri...
2 . İsim tamlamaları, ismin hal eklerini alabilirler:
ÖRNEK:
Portokal bahçeleri
Portokal bahçelerini
Portokal bahçelerine
Portokal bahçelerinde
Portokal bahçelerinden
3 . İsim tamlamalarında özel isimler, birden fazla isimden oluşuyorsa:
tek bir isim sayılırlar.
ÖRNEK( 1 ):
Bedrettin Demirel Caddesi »»»»» Belirtisiz isim tamlaması
Bedrettin Demirel »»»»» Tamlayan
Caddesi »»»»» Tamlanan
Tarih: 2016-03-02 01:57:18 Kategori: Sözlük
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx